Otomobil lastikleri
Çoğu ülkede, bu işlem yılda iki kez yapılır: Aletlerinizi alın, somunları gevşetin ve lastikleri değiştirin. Mevsime göre kış veya yaz lastikleri takılmalıdır. Lastiklerinizi değiştirmek için en uygun zamanın ne zaman olduğunu bilmiyorsanız size önerimiz, denenmiş ve test edilmiş "O-to-E" kuralına (ekimden nisana) uymanızdır.
Kesin olan bir şey var ki değiştirilen tekerlektir, yani lastik ve janttır. Fakat insanlar buna genellikle "lastik değiştirme" derler. Profesyonel bir lastik değişimi için ideal olarak bir servis bulmalısınız.
Yaz lastiği sezonu nisan ayının başıdır. Yılın bu zamanında sıcaklıklar daha ılıman olmaya başlar. Sıcaklık sürekli olarak yedi santigrat derecenin üzerine çıktığında, yaz lastiklerinizi takmanızı öneririz. Ekim ayından itibaren, don ve siyah buz gibi kış koşulları başlar başlamaz, yaz lastiklerini çıkarma ve kış lastiklerini takma zamanı gelmiş demektir.
Yüksek sezonda servisler çok yoğundur, dolayısıyla uzun süre sıra bekleyebilirsiniz. Fakat randevunuzu zamanında alırsanız, profesyonellerin sunduğu uzmanlıktan faydalanabilirsiniz. Genel olarak şunlar geçerlidir: Lastikleri nasıl takacağınızı bilmiyorsanız, bir servisten tavsiye alın. Nasıl yapılacağını bilen herkes lastikleri kendi başına da değiştirebilir. Adım adım talimatlarımızda bunun nasıl yapılacağını açıklayacağız.
Ülkenizdeki kış lastiği kurallarını biliyor musunuz? İhtiyaç duyduğunuz bilgileri burada bulabilirsiniz.
Tork anahtarlarından darbeli anahtarlara kadar çeşitli aletler evinizin garajında lastik değiştirmeyi kolaylaştırır:
Lastik değiştirmek için kullanacağınız ekipmanlar arasında kriko da olmalıdır. Krikolar farklı boyutlardadır; farklı yük taşıma kapasitelerine ve farklı özelliklere sahiptirler.
En az iki ton yük taşıma kapasiteli bir kriko genellikle evde lastik değiştirmek için yeterlidir. Maksimum kaldırma yüksekliği de burada bir rol oynar. Bu değer, kriko tamamen uzatıldığında yerden olan mesafeyi ifade eder. Peki lastik değişimi için bu neden bu kadar önemlidir? Çok düşük bir kriko kaldırma yüksekliği, aracınızı kaldırmak için yeterli olmayabilir. Sonuçta ne mi olur? Lastikleri sökemezsiniz. Kriko satın almadan önce aracınız için doğru kaldırma yüksekliğini öğrenmeniz gerekir. Bu değeri araç kılavuzunda bulabilirsiniz.
Lastik değiştirirken kullanılması gereken bir diğer önemli alet de çapraz anahtardır (4 yönlü bijon anahtarı olarak da bilinir). Bijon somunlarını gevşetmek ve lastikleri değiştirdikten sonra tekrar sıkmak için çapraz anahtarı kullanın. Otomobiller için çapraz anahtar üzerindeki anahtar genişlikleri en yaygın bijon somunu boyutlarıyla eşleşir. Fakat satın almadan önce çapraz anahtarın bijon somunlarınızın boyutuna uyup uymadığını kontrol etmelisiniz.
Bijon somunlarını gevşetmek için darbeli anahtar kullanarak işi daha kolay, daha hızlı ve daha az zahmetli bir şekilde halledebilirsiniz. Darbeli anahtar, işi tamamen otomatikleştirir. Pille çalışan darbeli anahtar son derece pratik bir alettir. Sıkı bijon somunları veya cıvataları gevşetmenin en iyi yolu, biraz nüfuz edici yağ kullanmaktır.
Tork anahtarı, lastik değiştirmede vazgeçilmez bir alettir. Bijonların (veya bijon somunlarının) doğru şekilde sıkıldığından emin olmak için ondan yararlanabilirsiniz. Bijonların gerektiği gibi sıkılması oturma ve tekerlek tutuşu için son derece önemlidir. Her araç tipi için öngörülen bir tork değeri vardır. Aracın modeline, jant boyutuna, tasarımına (çelik veya alüminyum jantlar) ve cıvata sayısına bağlı olarak değişen bu değer, genellikle 110 N⋅m ile 120 N⋅m (Newton metre) arasındadır. Jantlarınız için doğru değeri araç kılavuzunda bulabilirsiniz.
Tork anahtarı sadece bijon cıvatalarını sıkmak içindir, gevşetmek için değil. Yanlış kullanırsanız mekanizma zarar görebilir:
Lastik değişiminin ardından 50 ila 100 kilometre sürdükten sonra bijonları sıkıp sıkmadığınızı tekrar kontrol edin.
Tekerlek göbeğindeki, tekerlek bağlantı parçasındaki ve akstaki gevşek pas ve kiri temizlemek için tel fırçayı kullanabilirsiniz.
Gres kalemi, lastiklerinizin orijinal konumlarını işaretlemek için kullanılır. Bu, kış veya yaz lastiklerinizi saklarken önemli bir husustur. Aşağıdaki kısaltmaları kullanmak iyi olacaktır:
FL = Ön Sol
FR = Ön Sağ
RL = Arka Sol
RR = Arka Sağ
Lastik değiştirirken daima eldiven takın. Aletleri daha iyi kavramanızı sağlamanın yanında, inatçı fren tozunun ellerinize ve tırnaklarınızın altına bulaşmasını da engeller.
Lastiklerinizi bir kez kendiniz değiştirdikten sonra, süreç hızla rutin hale gelecektir. Bu, şöyle yapılır:
1. Adım: Aracınızı birinci vitese takın ve ardından el frenini çekin. Otomatik vitesli araçlarda, "park" konumuna getirin.
2. Adım: Çapraz anahtarla tekerlekteki tüm bijonları gevşetin.
3. Adım: Krikoyu araç üzerinde gösterilen noktaya yerleştirin. Aracınızı, lastik yere değmeyecek kadar krikoyla kaldırın - birkaç santimetre yeterlidir.
Araç üzerinde krikoyu yerleştirmeniz gereken konumu aracınızın el kitabında bulabilirsiniz. Bazı araçlarda gövdenin alt kenarındaki eşikte bir işaret de vardır.
4. Adım: Tüm tekerlek cıvatalarını çapraz anahtarla çıkarın. Tekerleği yuvasından çıkarın ve gres kaleminizle işaretleyin.
5. Adım: Tekerlek göbeğindeki pas ve kiri tel fırçayla temizleyin. Artık yeni tekerleği takabilirsiniz.
Tekerleği takarken yönlü olup olmadığına bakın. Tekerlek, ancak doğru şekilde monte edilirse özel çalışma özelliklerini tam güvenlikle sağlayabilir.
6. Adım: Tekerlek cıvatalarını geri takın. Bu aşamada bunları hafifçe sıkmak için çapraz anahtarı kullanın.
7. Adım: Krikoyu kullanarak lastik yerle temas edene kadar aracınızı indirin. Krikoyu sonuna kadar döndürmeniz gerekir.
8. Adım: Tork anahtarını kullanarak, bijon cıvatalarını öngörülen tork değerine kadar sıkın. Bijonları her zaman çapraz bir şekilde sıkın. Böylece tekerlek doğru ve rahat bir şekilde oturur.
9. Adım: Aracınızı sonuna kadar indirin ve ardından krikoyu çıkarın. Bu adımları diğer üç tekerlek için de tekrarlayın.
Tork anahtarınızı kullandıktan sonra gevşetin. Yay sürekli gerili kalırsa çekme kuvvetini kaybeder ve tork değeri ayarları artık doğru olmaz.
Bazı durumlarda, lastik değişiminin bir lastikçide profesyonel olarak yapılması tavsiye edilir. Örneğin, aracınızda doğrudan Lastik Basıncı İzleme Sistemi (TPMS) varsa. Bu sistemde, lastiklerinize gerçek hava basıncını ölçen ve değerleri doğrudan kontrol ünitesine ileten hassas sensörler vardır. Hava basıncı çok düşükse, sistem size basıncın ayarlanması gerektiğini söyleyecektir. Aracınızda TPMS varsa, lastiklerinizi kendiniz değiştirmemeli, bu işi profesyonellere bırakmalısınız. Profesyonel kişiler lastiklerdeki sensörleri kontrol edecek ve tekerleklerin doğru şekilde değiştirildiğinden emin olacaktır.
Dolaylı bir lastik basıncı izleme sistemi bulunan (yani sensörleri olmayan) bir araç kullanıyorsanız, TPMS sistemli lastikleri kendiniz değiştirebilirsiniz. Bu durumda, kullanım kılavuzunda verilen talimatlara uymanız yeterli olacaktır. Talimatlarımızı izlerseniz lastiklerinizi kendi kendinize kolayca değiştirebilirsiniz.
Ancak lastiklerin balans ayarı evinizin garajında yapılamayacağından, bunu bir profesyonele yaptırmak iyi bir fikirdir. Ayrıca lastiklerinizin yönlü mü yoksa asimetrik mi olduğuna dikkat etmelisiniz, çünkü lastik takma yöntemi buna göre değişir. Şüpheye düştüğünüzde profesyonel bir lastikçiden destek almalısınız.
