Otomobil lastikleri
Yeni bir lastik seti ararken, hangi lastiği satın alacağınızı bilmeden önce bile cevaplamanız gereken sorular vardır. Bunlar arasında en önemlisi: Hangi tür lastik istiyorsunuz? Tüm işlerin üstesinden gelen dört mevsim lastiği mi istiyorsunuz? Yoksa kış ve yaz lastiklerinin sunduğu avantajlar sizin için daha mı önemli? Bu soruları yanıtlamanıza yardımcı olmak için lastik türlerinin her birinin en önemli özelliklerini ve temel farklarını derledik. Böylece kararınızı bilinçli bir şekilde verebilirsiniz.
Dört mevsim lastikler tam da adlarından anlaşılan lastiklerdir: Bazı istisnalar dışında tüm yıl boyunca her mevsimde kullanabilirler. Aşağıda, dört mevsim lastiklerinin özelliklerini ve avantajlarını inceleyeceğiz.
Dört mevsim lastiğinde çok sayıda yekpare 'sırt bloğu' bulunur. Bunlar klasik olarak şevron benzeri bir desende düzenlenmiştir. Diş derinliği yaz lastiklerindeki kadar sığ ya da kış lastiklerindeki kadar derin değildir.
Lastik bileşimi, özellikle kış lastiklerine kıyasla biraz daha serttir. Böylece lastikler çabuk aşınmaz - dört mevsim lastiği daha sert bileşeni sayesinde daha uzun bir sırt ömrüne sahiptir. Fakat bileşimi yaz lastiğininki kadar sert değildir. Bu nedenle sırt ömrü, yaz lastiğine kıyasla daha kısadır.
Dört mevsim lastiklerinde, kışın iyi performans gösterdiğini belirten bir iki işaret bulunabilir: Bunlardan biri, her iki yüzeyde de iyi performans gösterdiğini belirten M+S (Çamur + Kar) işaretidir. Ancak sertifikalı değildir. Bu, ikinci işaret olan Alp sembolü (3PMSF - "3 Peak Mountain Snow Flake") için de geçerlidir. Bu nedenle Ekim 2024'ten bu yana, kış aylarında yalnızca bu sembole sahip kış ve dört mevsim lastiklerinin kullanımına izin verilmektedir.
Lastiğiniz hangi sembolleri taşırsa taşısın, yerel yasaların hala geçerli olduğunu unutmayın. Örneğin Almanya'da kış lastiklerinin kullanımı zorunludur.
Dört mevsim lastikleri, yaz lastiklerine kıyasla daha az esnektir ve yol tutuşları daha zayıftır. Büyük sırt blokları nedeniyle lastiğin daha az kenarı vardır. Fakat bunlar, buzlu zeminlerde ve daha derin karda çekiş gücü kazanmak için önemlidir. Dolayısıyla dört mevsim lastikleri daha soğuk hava koşulları ve kırsal veya dağlık alanlar için ideal bir seçim değildir. Durma ve viraj alma kış lastiklerinde olduğu kadar iyi olmadığından, aşırı kış koşullarına uygun değildir. Aynısı aşırı sıcak için de geçerlidir: Kuru ve sıcak asfaltta yol tutuşu ve kavrama gücü, yaz lastikleri kadar iyi değildir.
Dört mevsim lastiği ikisinin iyi özelliklerini sunar. Islak ve kuru koşullarda iyi yol tutuşu sağladığı gibi hafif karda da iyi görür. Dolayısıyla ılıman iklimler ve çoğunlukla kentsel alanlarda seyahat eden sürücüler için iyi bir seçimdir.
Sonuç olarak, bir dört mevsim lastiği seti satın almadan önce şu iki soru cevaplanmalıdır:
Dört mevsim lastikleri mevsimlik muadillerine göre daha pahalı olmakla birlikte, iki yerine tek lastik seti satın almak masrafları düşürür. Ayrıca depolama ve değiştirme masraflarından da tasarruf sağlarlar.
Kış lastikleri özellikle soğuk iklimlerde, özellikle de çok fazla karlı ve buzlu ortamlarda kullanılmak üzere tasarlanmıştır. Soğuk havalar için güvenli seçimdirler. Havanın çok soğuk olduğu bazı ülkelerde, güvenlik nedeniyle kış lastiği yönetmelikleri uygulanır. Bu nedenle, hangi lastikleri satın alacağınıza karar vermeden önce, kış lastikleriyle araç kullanmak zorunda olup olmadığınızı netleştirin.
Dört mevsim lastiklerine kıyasla, kış lastiklerinin sırt deseni belirgin şekilde daha derindir. Kenarları 'ısırma kenarları' olarak da adlandırılabilir. Ayrıca kış lastiklerinde ince kesiklerin tekrar eden bir deseni vardır. Bunlara kılcal kanallar denir. Karlı zeminde sürüş sırasında, üzerinden geçtikleri karı toplarlar.
Kış lastiklerinin bileşimi çok esnektir ve üç lastik türü arasında en yumuşak bileşimdir. Esneklikleri sayesinde daha iyi bir yol tutuşu sağlar ve soğuk havadan etkilenmezler.
Kış lastiklerinde Alp sembolü ve M+S sembolü gibi lastik işaretleri bulunmalıdır. Ekim 2024'ten itibaren yalnızca Alp sembolü içeren lastiklere izin verilmektedir.
Peki kış lastikleri nasıl çalışır? Yumuşak bileşimleri sayesinde 7 C°'nin altındaki sıcaklıklarda mükemmel yol tutuşu sağlarlar. Ayrıca dört mevsim ya da yaz lastiklerinin aksine, bu sıcaklık aralığında esnek kalırlar. Öte yandan, 7 C°'nin üzerindeki sıcaklıklarda daha da yumuşak hale gelen kış lastikleri, daha hızlı aşınırlar. Daha yüksek sıcaklıklarda kış lastiği kullanan birçok sürücü de araç tepkisinin zayıf olduğunu bildirmektedir.
Derin sırt desenleri sayesinde, kış lastikleri fazla sulu karı dışarı atabilir. Ayrıca, bu ısırıcı kenarlar sayesinde karda yol tutuşu artar. Daha iyi kar tutuşu sağlayan bir başka faktör de kılcal kanallardır. Lastik karın kendi içinde paketler ve kar en iyi kar üzerinde kavrandığı için daha iyi kavrama sağlanır. Kılcal kanallar ayrıca buzlu yüzeylerde daha iyi çekiş gücü, daha iyi yol tutuşu ve daha düşük gürültü seviyeleri sağlar.
Kış lastiklerinin gürültü seviyeleri, dört mevsim ve yaz lastiklerininkine kıyasla daha yüksektir. Bu normaldir ve bir sorun olduğu anlamına gelmez. Kış lastikleri maksimum güvenlik için bu şekilde üretilir. Hedefe ulaşmak için bazı tavizler vermek gerekir. Bununla birlikte, aynı lastiği kullanırken yuvarlanma sesinin arttığını fark ederseniz, sorunun ne olduğunu öğrenmek için yerel bir Barum bayisine danışın.
Kış lastiklerinin ne gibi faydaları vardır? Kış lastiklerinin yalnızca karlı zeminlerde iyi performans göstermez. Salt düşük sıcaklıklar için de optimize edilmişlerdir. Bu nedenle, hava koşulları karışık olduğu dönemlerde (sonbahar gibi) farklı lastik türlerini bir arada kullanmak da tavsiye edilmez: İki dört mevsim lastiğiyle iki kış lastiği kullanmak, çekiş gücünün korunacağını garanti etmez. Bu durumda savrulma meydana gelebilir.
Sıcak yaz aylarında kış lastiği kullanmak tavsiye edilmez. Bu, lastiğinizin çok daha hızlı aşınmasına neden olmanın yanı sıra, güvenlik özelliklerini de işlevsiz kılar. Yani hayır, kış lastiklerini yazın ve hatta yıl içinde sıcaklıkların arttığı dönemlerde kullanmamalısınız.
Kesin olan bir şey var ki mevsimlik bir lastik seti almaya karar verdiğinizde, hem kış hem de yaz lastiği almanız tavsiye edilir. Tabii sürekli sıcak ya da sürekli soğuk iklim koşullarının hakim olduğu bir bölgede yaşamıyorsanız. Sürekli soğuk hava koşullarının hakim olduğu bölgelerde, yıl boyunca kış lastiklerini kullanabilirsiniz. Yahut havanın her zaman sıcak olduğu bölgelerde de yaz lastiklerini yıl boyunca kullanabilirsiniz. Kış lastiği gibi yaz lastiği de belirli hava koşulları için optimize edilmiştir ve hem güvenlik hem de maksimum konfor sunar.
Kesin olan bir şey var ki mevsimlik bir lastik seti almaya karar verdiğinizde, hem kış hem de yaz lastiği almanız tavsiye edilir. Tabii sürekli sıcak ya da sürekli soğuk iklim koşullarının hakim olduğu bir bölgede yaşamıyorsanız. Sürekli soğuk hava koşullarının hakim olduğu bölgelerde, yıl boyunca kış lastiklerini kullanabilirsiniz. Yahut havanın her zaman sıcak olduğu bölgelerde de yaz lastiklerini yıl boyunca kullanabilirsiniz. Kış lastiği gibi yaz lastiği de belirli hava koşulları için optimize edilmiştir ve hem güvenlik hem de maksimum konfor sunar.
Oluklar ve sırt olukları sayesinde, yaz lastikleri özellikle ıslak ve kuru zeminlerde iyi yol tutuşu sağlarlar. Daha iyi viraj alma ve frenleme yetenekleri nedeniyle sportif sürücüler arasında da yaygındırlar. Daha iyi frenleme, yol tutuşu ve çekiş gücüyle yüksek konfor seviyesini korurlar. Ve tüm bunları, düşük yuvarlanma gürültüsüyle başarırlar. Daha düşük yuvarlanma gürültüsü genellikle daha düşük direnç nedeniyle daha az yakıt kullanımı anlamına da gelir.
Sonuç olarak, yaz lastikleri 7 C°'nin üzerindeki sıcaklıklarda iyi performans gösterir. Sıcaklıklar bu minimumun altına düşer düşmez, bileşim sertleşmeye başlar. Böylece çekiş gücü azalır ve aşırı durumlarda bileşik çatlayabilir. Yaz lastikleri ile kış lastikleri arasındaki temel fark budur. Yaz ve kış sıcaklıkları arasındakin farkın yüksek olduğu ülkelerde her ikisini de kullanmak iyi bir seçimdir. Genel olarak yaz lastikleri, 7 C°'nin üzerindeki sıcaklıklarda ıslak veya kuru yollarda sürüş sırasında daha iyi performans ve daha fazla güvenlik isteyen sürücüler için iyi bir seçimdir.
Yaz aylarında kış lastiği kullanmanın aksine, bazı ülkelerde kış aylarında kış lastiği kullanma zorunluluğunu getiren yasalar vardır. Bunun nedeni, yaz lastiklerinin kış koşulları için üretilmemesi ve kış koşullarında kullanımlarının tehlikeli olmasıdır. Yaz lastiklerini kışın da kullanabilir misiniz? Hayır, kullanmamalısınız.
İki farklı lastik türünün birlikte kullanılmasını kesinlikle tavsiye etmiyoruz. Çünkü lastik türlerinin davranışı farklıdır. Yaz ve dört mevsim veya kış lastiklerini bir arada kullandığınızda, zemine ve hangi lastiklerin nereye takılı olduğuna bağlı olarak aracınız önden ya da arkadan kayabilir.
Bu, yaz lastikleri ve dört mevsim lastiklerinin bir arada kullanımı için de geçerlidir.
Artık yaz ve kış lastikleri arasındaki farkı ve dört mevsim lastiklerinin ne gibi avantajlar sunduğunu biliyorsunuz. Lastik türlerinin tüm avantaj ve dezavantajlarına ilişkin aşağıdaki genel bilgilere göz atabilirsiniz:
| Dört mevsim | Kış | Yaz | |
| Bileşim yoğunluğu | Orta | Yumuşak | Sert |
| Tavsiye edilen sıcaklık | ılıman sıcaklıklar | < 7.0 °C | > 7.0 °C |
| Islak zeminde performans | Islak ve hafif karlı zemin: + Derin kar: - | Kar ve buz: + Yağmur: - | Yağmur: + Kar ve buz: - |
| Frenleme ve Viraj Alma | ~ | + (snow & ice) (kar ve buz) | + (wet & dry) (ıslak ve kuru zemin) |
| Lastik sırtı ömrü | + | - | + |
